BAROG KATAWHAN
Usa ka sulat Pamahayag sa Panaghugpong sa mga Biktima sa Bagyong Pablo
15 Enero 2013
Taliwala sa grabeng kapit-os, kagutom ug kawad-on sa igo ug disente nga hinabang ug tinud-anay nga rehabilitasyon gikan sa gobyerno, sobra kwarenta diyas human sa bagyong Pablo, kami mga biktima sa Pablo, nagkat-on nga mobarog alang sa amoang katungod nga iduso ang malahutayon nga hinabang sa pagkaon, panginabuhian ug tinuoray nga rehabilitasyon alang sa amoang mga pamilya, ug alang sa kaugmaon sa minilyon nga katawhan sa mga lugar nga naigo sa bagyong Pablo.
Nagkahiusa kami ilalom sa kalihokan nga ginganlan namo nga Barog Katawhan, usa ka panaghugpong sa mga biktima sa Bagyong Pablo. Langkob niini ang mga mamumuo, mag-uuma ug mga lumad gikan sa nagkalain-laing barangay sa New Bataan, Compostela, Monkayo, Laak, Nabunturan, Maragusan, Montevista, Maco, Baganga ug Cateel sa probinsya sa Compostela Valley ug Davao Oriental.
Nagkahiusa kami karon sa pagpadayag sa amoang mulo ngadto sa nasudnong panggamhanan alang sa mosunod nga demanda:
1. Ihatag ang hinanali nga hinabang sa minilyon nga biktima sa bagyong Pablo nga hangtod karon wala pa’y nadawat nga hinabang gikan sa gobyerno. Sukad gipanghambog ni Presidente Benigno Aquino ang Php 8 bilyon nga relief ug disaster response fund, ang kadaghanan sa mga biktima, wala pa’y natagamtaman nga kaayohan. Undangon na ang nagahitabo nga pagtago (‘hoarding’) ug pagkurakot sa mga naga-abot nga hinabang gikan sa lain-laing nasud, ug internaysunal nga organisasyon. Ihatag dapat kini sa hinanali sa mga biktima nga wala’y kondisyon, ug wala’y diskriminasyon.
Angay nga tukion ug imbestigahan sa pagkakaron ang mosunod nga iskema nga gipaluyuhan sa Department of Social Welfare and Development ug mga LGU:
a. Mga anomalya sa relief operations sa gobyerno sama sa mga paghatag og bulok nga bugas sa mga biktima; ug hinay nga pagdistribute og mga hinabang samtang nagpondo sa mga LGU nga warehouse ang liboan ka sako sa bugas samtang wala’y gikaon ang ilang mga ginsakpan;
b. Pag-hoard sa mga golden rice ug ubang de-kalidad nga klase sa bugas aron pulihan og mga NFA o bulok nga bugas.
c. Wala’y pulos ang GREEN CARD nga iskema sa DSWD. Ang mga tawo lang sa evacuation center ang natagaan ani. Sa pikas bahin, duna pud natagaan ani sa gawas sa mga evacutaion center, apan wala gihapon natagaan og hinabang.
d. Adunay mga pag-pang-ilad sa “Food for Work” nga iskema sa DSWD. Ang mga gisaaran nga matagaan og 5 kilos nga bugas matag adlaw, nahimo lamang nga 10 ka kilo ang gihatag nga bugas sulod sa 5 ka adlaw nga pagnarbaho.
2. Angay nga silotan ang mga lokal nga opisyal nga responsable sa paggamit sa mga hinabang alang sa electioneering ug personal nga mga interes.
3. Kaming nga trabahante sa mga produktong panguma sa mga dagkong plantasyon sa saging, nagapaningil karon sa tulubagon sa mga multinasyonal nga korporasyon nga sa pila na ka dekada nakapahimulos sa dinagko nga ginansya gikan sa among kayutaan ug kusog-pamuo.
a. Nagakondena mi sa lakang sa mga korporasyon sa negosyong pang-agrikultura nga undangon na ang mga kontrata nila tali sa mga local growers. Wala gayud mahatagi sa mga kompanya sa saging og financial support ang mga trabahante ug growers nga nadaot ang mga panginabuhian.
b. Nagademanda mi nga dapat adunay hingpit nga pinansyal nga suporta sa mga growers ug mamumuong panguma nga apektado sa maong kalamidad gikan sa mga multinasyonal.
c. Angayan lamang nga wagtangon ang minilyon nga utang sa mga growers ngadto sa mga kompanya.
4. Kaming mga coco farmers, nagapangayo sa hinanaling paghatag sa pondo gikan sa Philippine Coconut Authority ngadto sa mga saop, gagmay hangtod sa hatungang tag-iya sa mga kalubin-an aron makasugod balik sa among panginabuhian. Ubay-ubay ang mga kalubin-ang nangadaot sa Agusan, ComVal ug hilabina sa Davao Oriental kung diin mayorya sa mga mag-uuma nabuhi sa industriya sa lubi.
5. Nga ang mga mag-uuma sa pangkinatibuk-an, nagapangayo sa hingpit ug tinood nga repormang agraryo ug nagakondena sa tumong sa Department of Agriculture nga gamiton nuon ang kalamidad aron ipatuman ang bangkaroteng CARPER. Ug isip sector nga nalubong sa utang gikan sa mga usurero sa mga pamatigayong pang-agrikultura, lokal nga agalong yutaan, ahensya ug mga bangko sa gobyerno, nagademanda kami nga kining mga utang kanselahon na isip makitawhanong tubag sa kahimtang.
6. Nga ang minilyon nga biktima nagapangayo sa bayad-danyos sa kadaot nga bunga sa mga korporasyon sa logging ug korporasyon sa pagmina nga nahimong hinungdan sa pagkahurot ug pagkaupaw sa kabukiran sa Compostela Valley, Agusan ug Davao Oriental.
7. Kanselahon ang tanang aplikasyon sa IFMA (Integrated Forest Management Agreements) sa tibuok Mindanao ug pangayoan og bayad danyos ang mga kompanya sa dinagkong logging nga sobra 50 ka tuig nagpahimulos sa kalasangan sa Mindanao. Nag-una niini ang Matuguina, La Fortuna, Valderama, PICOP ug ALSONS. Angay lang nga imbestigahan ug silotan ang mga pulitiko nga gigamit ang ilang gahom aron mag-apruba sa aplikasyon sa logging ug mismong niganansya sa pangnegosyo og logging.
8. Kanselahon ug palayason ang mga langyaw ug dinagkong pagmina sa Mindanao. Dili angay nga magduha-duha nga i-ban ang langyaw ug higanteng pagmina sa Mindanao ug tibuok nasud labi na sa grabeng pag-antos sa katawhan taliwala sa grabeng epekto sa bagyong Sendong, Pablo ug uban pang kalamidad nga nagpakita nga samot tang mahimong bulnerable sa kalamidad tungod sa grabeng pagkadaot sa kinaiyahan.
Gipirmahan karong Enero 15, 2013 sa Montevista, Compostela Valley Province sa mga mosunod nga lider mamumumo, lumad ug mag-uuma nga nga nagrepresenta sa bagang masa nga biktima sa bagyong Pablo ug sa among kalihokan nga “BAROG KATAWHAN.”
(Sgd)
BOY BARIOS GRACE CURSO
Mamumumo Kababainhan
CARLOS TRANGIA REY GUIMBOLOY
Mag-uuma Lumad
CHRISTINA MANTIKANON CIRILA ANDING
Lumad Mamumuo
