Gikan sa tumoy sa nguso sa pinakahabog nga lawaan sa Pantaron nga iyang gibatogan naaninaw ni Haribon, ang haring agila, ang mga kahimtang ug panghitabo sa halapad nga kapatagan ug kawalogan. Sama sa nasukod sa iyang panan-aw ang gilapdon sa tibuok kayutaan sa Dakong Pulo. Nasuling usab niya lakip ang mga nanaggimok nga mga nilalang ilawom sa kakahoyan sa lasang. Walay nakaipsot sa iyang igmat ug hait nga mga mata.
Giliwag niya ang iyang sungo ngadto sa wanang sa layong Kasadpan. Ug mibantang sa iyang panan-aw ang mituyhakawng ulo ni Bakunawa.
Dihadiha gibukhad ni Haribon ang iyang mga pako ug milupad. Maoy gidulong ang nalantawan nga Bakunawa kansang lawas misangkad sa kabungturang nagbawod-bawod sa ngilit sa wanang sa Kasadpan.
Mipaibabaw ang gamhanang langgam ngadto sa langit hangtod misum-ok ug nagpasalipod sa mga panganod ug dinhi nagliyokliyok nga naniid sa kalihokan sa Bakunawa. Wala madugay mipatighulog siya ngadto sa kinapungkayang bungtod sa Apo Sandawa, giharong ang langyawng Higanteng Sawa, ug mipatiliis sa iyang tingog sa mahagitong huni nga binalitaw .
HARIBON
Hoy! Unsay imong gianhi sa among kayutaan?
Nganong naghupo-hupo ka luyo sa kabungturan?
Tuyo mo bang manampalas sa among kalikopan?
O among kaugmaon maoy gusto mong pasipad-an?
BAKUNAWA
Haring Aguila, kanako wa kay angay kabalak-an.
Wala koy tinguha sa inyong ugma o katigayonan.
Maoy akong kalipay ang pakighagkom og palad
Kaninyong nag-lunang sa kakabos ug walay palad?
HARIBON
Wala koy salig sa labtik sa imong dila ug pahiyom!
Sa tam-isong mga pulong daghan nang nahiagom.
Ang imong nguso nagpanimhot undanong kalan-on
Pihong duna gyud ka dinhi naibgan ug buot tukbon.
BAKUNAWA
Wala! Wala ako nianang imong gihunahuna!
Wala ako maghambin nianang inisipang tinguha.
Maoy bugtong kong interes inyong kaluwasan,
Kaninyong naglunang sa alaot nga kahimtangan.
Hibaw-i baya nga ako dunay dugokang katungod
Manggilabot sa mga kalihokan sa inyong nasod . . !
HARIBON
Unsa? Gidagaw ka o nangala’g manggang hilaw?
Bakunawa! Naglunang ka sa lim-aw sa handuraw!
Pagka backward intawon sa imong panglantaw !
Panahon pang Bolton kanang imong giyawyaw!
Hahahahahahahaw . . .!
BAKUNAWA (Napikon)
Ayaw kog padungga’g katawang mabiaybiayon!
Basin makatilaw kag potaheng kudeta o gera patane!
Nalimot ka na ba nga kon dili pa gumikan kanako,
Di ka gawasnong makadupa-dupa sa imong pako?
HARIBON (kapakapa)
Aha! Salamat sa pagpadayag sa imong lintunganay!
Klaro na kaayo ang kolor sa imong pagka panulay
Dili ko nimo ma-blackmail sama kang Rohas Pang-an!
Parehas mong pang-an og dila ug mga sungayan!
Hilabtanon ka sa among kalihokang lugaynon. . .!
Hukasan tika sa imong pagpaka-aron-ingnon!
Ang masang kalanggaman ug mga kahayopan
Maoy mowatas-watas sa laraw mong yawan-on!
BAKUNAWA
Aw, tan-awon ta unsa katig-a lindog sa imong dila!
Ang sukdanan sa kaisog wala sa buwa sa baba,
Sigurado ka bang imoha mga iro ug mga halas
Nga linawga’g mga baboy ug mga manok ihalas?
Bisag giunsa mog hapuhap ilang mga tangkugo,
Ako uroy ang nagabaid sa ilang ngipon ug kuko.
Kanang tulo ka dagkong sawa sa imong danaw?
Hahaha! Kanako kana ila mosaludo ug mo-bow?
Wow wow wow. . .!
HARIBON (sa odyens)
Pusang inanag sinugbang uling ning panulaya. . !
Wala gyuy konsensiya! Angay gyung palayason na!
Kon tinuod nga sa iya loyal ang ka-iroan ug kahalasan,
Angay na tingaling mopatabang kang Mandalangan!
Bakunawa! Sa sunod hugna sa sinukliayg garay
Tugbangan kog diskarte imong hugawng laway!
Pulos salawayong laraw ang imong gibalitaw !
Imong ginhawaan way katarong nga gipahungaw. . !
BAKUNAWA
Hahahahahahahahaha! Sanggutot! Sanggutot
Ang nagbagutbot sa kalagot magka utot-utot…!
Milupad si Haribon nga dala ang kayugot, balik ngadto sa bukid sa Pantaron aron makigkita kang Mandalangan ug makighiusa sa mga bathala.
[Sumpayan pa]
English translation:
Haribon and Bakunawa
From the topmost branch of the tallest lawaan in Pantaron, the king eagle Haribon observes everything that happens in the plains and valleys below, as though by his eyesight he measures the entire breadth and length of the Big Island. He even notices the goings-on beneath the roofs and canopies of the forest – the big and small creatures crawling on the ground. Nothing escapes from his keen and sharp eyes.
Soon he turns his great beak to the far edge of the Western horizon and sees the head of Bakunawa bobbing up behind the mountain ridges. He spreads his wings and flies in the direction of the western realm, to where Bakunawa with his long great snake’s body winds around the mountain range like waves against the Western sky.
Haribon decidedly soars up high to the sky across the clumps of clouds. He hovers majestically above the high mountains keenly observing the Bakunawa below him. Soon he glides down to alight on the highest peak of Apo Sandawa, and with his loud piercing voice, confronts the giant Snake in challenging balitaw tirades.
HARIBON
Hoy! What the heck are you here for?
Why are you lurking behind the mountains?
Do you intend to ravage our lands and environment?
Or is our future generation the object of your avarice?
BAKUNAWA
King Eagle, with me you have nothing to worry.
I’m not about to covet your future or your wealth.
‘Tis my singular joy to clasp palms with you,
Sunk as you are in dire poverty and misery?
HARIBON
I don’t trust your sleight of tongue and wry smile
Sugared words often deliver people to their sad fate.
Your nostrum has been sniffing around for prey.
Surely some pot of fortune here has caught your fancy?
BAKUNAWA
Never! I’ve none of that sort of thing in your mind!
I harbor no desire for any selfish undertaking.
My only interest is your deliverance from bondage.
You who are mired in miserable existential plight.
Remember I am vested with some fundamenal right
To interfere with the domestic affairs of your kingdom. . !
HARIBON
What…!? Are you sure you’re in sound mental state?
Bakunawa! You’re in the mudpool of your imagining!
How pathetically backward is your weltanschaung!
Your political sense is a throwback to Bolton’s time!
Hahahahahahaha. . . !
BAKUNAWA (irked)
Stop your pagan jargon and disdainful laughter!
Might you taste our coup menu or war by proxy!
Have you forgot that if it were not for my benevolence,
You wouldn’t have been able to beat your wings?
HARIBON (Flaps his wings)
Oh! Thank you for disclosing your real essence!
Now I can see the bestial hue of your thick evil hide.
You can’t blackmail me the way you did Rohas Pang-an!
You both have nimble tongues and horned rhymes!
You cavalierly intervene in our domestic politics . . !
I will strip you naked of your utter hypocrisy!
The masses of flying fowls and crawling beasts
Will tear to bits and shreds your diabolic schemes !
BAKUNAWA
Well, let’s see how tough is the shaft of your tongue!
The measure of valor resides not in frothing mouth,
Are you sure of the loyalty of the dogs and snakes?
That feed on rich pork and the bounties of wildlife?
You may have richly rubbed oily phrases on their napes,
But it’s still me who whet their teeth and their claws,
Those three big boa constrictors in your bounteous lake?
Hahaha! To me they caninely salute and faithfully bow!
Wow wow wow . . .!
HARIBON
(Aside to audience)
Pusang inanag sinugbang uling talaga this demon. . .!
Scandalously unconscionable! He must be driven out!
If ‘tis true he enjoys the loyalty of the dogs and snakes,
It’s time to seek the help of the knights of Mandalangan!
Bakunawa! The next time we exchange balitaw verses,
I’ll match your dirty mouth fluids with like chicanery!
Your balitaw is fraught with vicious rhyme schemes !
Your lungs have never exhaled moral uprightness . . .!
BAKUNAWA
Hahahahahahahahahhaha! Sanggutot! Sanggutot!
He that mumbles angry hate profusely farts in defeat. . . !
Haribon in vengeful anger flies hastily back to the Pantaron mountains to meet with the knights of Mandalangan and perchance to unite with the gods.
[To be continued]
