Maidlas nga hustisya

By Analyn Lumawag
Deputy secretary-general
Karapatan-Caraga

Human na ang eleksyong 2007, ang eleksyon sa mga adunahan ug gamhanan. Sa laing bahin, padayon ang kagubot sa ARMM � duna bay nahitabong eleksyon o wala? Samtang nagbangiay ang Administrasyon ug oposisyon sa resulta sa eleksyon, wala gihatagan og pagtagad sa rehimen ni Gloria Macapagal-Arroyo ang mga kaso sa extra-judicial killings, enforced disappearance, ug uban pang porma sa pagpanglapas sa tawhanong katungod. Nagpabiling inutil si Gloria Arroyo sa panawagan ug isyu kalabot sa pagsulbad sa mga kaso sa Human Rights Violations nga nalambigit sa mga armadong ahente sa gobyerno, prinsipal ang AFP ug PNP.

Mas migrabe ug mitaas ang ihap sa mga kaso sa pagpanglapas sa tawhanong katungod sa niaging eleksyon. Kaylap ang black propaganda sa mga progresibong party-list. Kaylap usab ang harassment, pagpanghadlok ug pagpangbahad ang nasinati sa mga lider, miyembro ug tigsuporta niini sa tibuok rehiyon sa Caraga. Sukwahi sa propesyonalismo ug walay-politikal nga pagdapig nga posisyon, naglunsad ang militar og mga community dialogue, house to house campaign ug pagpatawag sa mga nailhan nga aktibong lider, miyembro ug tigsuporta sa progresibong organisasyon. Mismong opisyal sa militar ang mikumpirma nga todo-todo ang ilang pangampanya batok sa progresibong party-list nga gi-alegahan nilang mga komunista. Dungan niini ang paspas nga militarisasyon sa kabukiran sa Surigao del Sur ug Agusan del Sur.

Ang pangutana � tungod ba kay miyembro ka o dunay susamang pagtoo politikal sa mga progresibong grupo, basta nalang ka patyon? Dagiton? Hadlokon ug baharan? Basta ba mopadayag ka sa imong pagsupak o dili pag-uyon sa mga programa ug palisiya sa panggamhanan, komunista na ka? Unsa na may pulos sa mga balaod, kasabutan, kumbesyon ug deklarasyon sa pagprotektar sa tawhanong katungod? Miyembro tuod ang atong nasud sa Human Rights Council sa UN, apan subo kaayong palandungon nga mismong ang panggamhan pa ang mikunsinti niini, walay gihimong lakang aron mahunong o sulbaron ang mga kaso sa extra-judicial killings, enforced disappearance, torture ug uban pang porma sa human rights violation. Matud pa ni Commission on Human Rights Chairperson Purificacion Quisumbing, kung sa estudyante pa, four (4) o conditional ang grado sa Administrasyong Arroyo sa hisgutanang sa human rights. Buot ipasabot, bisan pa man anaa na ang mga balaod, kasabutan ug deklarasyon sa pagpanalipod sa tawhanong katungod, taman lang kini sa kasulatan apan inutil sa pagpatuman.

Anaa sa kamot ni Gloria Macapagal-Arroyo ang gahum isip commander-in-chief aron maundang dayon ang mga pagpamatay ug pagpangdagit, tortyur ug uban pang tamparos sa tawhanong katungod sa kinabuhi ug dignidad. Anaa kaniya ang gahum, apan wala niya kini gigamit taliwala sa pagsaway sa daghang lokal ug internasyunal nga organisasyong tigbalantay sa human rights. Ang iyang pagpakahilom timailhan sa pagtugot, nga kini nga dagan kabahin sa nasudnong palisiya sa kontra-insurhensya subay sa kampanya sa AFP nga Oplan Bantay Laya 2. Busa ang tulubagon alang sa nagkagrabeng paglapas sa katungod sa kinabuhi angay lamang ihukad sa tugkaran ni Gloria Arroyo ug sa tibuok sanga sa ehekutibo, apil militar ug kapulisan, nga iyang gidumala.

Gikondena na sa kasaysayan ang batas militar ni Marcos apan hangtud karon, giawayan pa ang indemnipikasyon busa walay bisan usa sa mga biktima ug pamilya sa pagpanglapas sa tawhanong katungod ang naka-angkon og hustisya.Paaboton pa nato nga magkagrabe ang kahimtang sa tawhanong katungod sa implementasyon sa Human Security Act sugod Hulyo 2007. Dili lang kini hulga sa mga membro sa progresibong grupong gimarkahang mga �kaaway sa estado� ug �terorista� kun dili sa tanang katawhang Pilipino. Ilalom niini nga balaod, sa walay pagtan-aw sa probable cause, bisan unsang orasa, bisan unsang adlawa, pwede kang dakpon, prisohon ug i-agi sa interogasyon sa ngalan sa kontra-terorismo. Karon pa man nga wala pay HSA, nagkadaghan ang biktima ni Gloria Arroyo ug nagkakusog ang singgit alang sa HUSTISYA!

Apan walay hustisyang mapaabot ang katawhan samtang ang makinarya sa estado gigamit sa pipila sa pagpakahubog sa gahum ug bahandi. Ang nahitabo sa mga mag-uuma sa Hacienda Velez-Malaga nga namatay human rakrakan sa mga berdugong security sa despotikong agalong yutaang Cuenca samtang naglantaw ra ang mga pulis ug militar nagpakita sa kahakog sa gahum ug bahandi sa pipila samtang pakamatyan sa kabus ang gamay niyang makatarunganong bahin sa yuta. Kini ang tinuod nga dagway sa �paglambo� sa ekonomiya nga gipasigarbo ni GMA.

Alang sa nagkadaghang biktima ni Gloria Arroyo, tataw nga maidlas ang hustisya. (davaotoday.com)